Avansa regio Antwerpen maakte afgelopen jaar een analyse van de huidige woonmarkt en kwam tot ontnuchterende vaststellingen die ook gestaafd worden door andere actoren in het veld.
Private huurmarkt: tekort aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen.
Huren blijven stijgen, vooral in de lagere prijsklassen. ‘We weten uit onderzoek dat 30% van de huurders na het betalen van de huur te weinig overhoudt om menswaardig te wonen en we stellen vast dat daar maar 4% huurtoelages tegenover staan”, zegt J. Verstichele (Vlaams Huurdersplatform). In Antwerpen is sprake van een wooncrisis, stelt STA-AN (netwerk van 6 verenigingen waar armen het woord nemen): ‘Voor Antwerpenaren met een laag inkomen is het kiezen: overleven in huizen van bedenkelijke kwaliteit, met o.a. hoge energiekosten en gezondheidsproblemen, of een geschikte woning huren maar de maandelijkse huurprijs niet kunnen betalen’. Ook is sprake van discriminatie. Huurders met een OCMW-waarborg, een migratieachtergrond, met kinderen, … worden vaak geweigerd. En in het Antwerpse blijft thuisloosheid een probleem, ook en vooral bij jongeren.
Goed doch ontoereikend aanbod in de sociale huisvesting
Einde 2018 telt Vlaanderen 167.270 sociale huurwoningen (circa 6% van alle woningen) beheerd door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen, een sociale huisvestingsmaatschappij (SHM) of een sociaal verhuurkantoor (SVK). Antwerpen telt in 2019 22.502 (SHM) en 991 (SVK) sociale woonsten. Dat is 9,6 woonsten per 100 huishoudens (gemiddelde Vlaanderen is 4,2). Opvallend zijn de cijfers voor Schelle (12,9), Boom (11,0) en Duffel (9,8), en onderaan Ranst en Aartselaar (0,2). De huurprijs ligt beneden de private huurprijzen maar het aanbod is ontoereikend. In Vlaanderen staan circa 125.000 mensen op de wachtlijst, waarvan circa 20.000 in Antwerpen. In onze regio (en in de provincie) bedraagt de wachttijd in 2015 gemiddeld circa 1.000 dagen (in de andere provincies wacht men langer).
Sociale huurders zijn over het algemeen niet ontevreden met hun woonsituatie doch zien zich soms geconfronteerd met problemen. Die hebben te maken met kwesties die zich stellen tussen buren en gemeenschappen, tussen huurders en verhuurder, met de inrichting en het gebruik van de ruimte, met netheid, veiligheid, huurachterstallen, … Vormgeven aan verantwoordelijk samenleven vergt betrokkenheid van iedereen, niet in het minst van de huurders zelf. Sociale huisvesting kan dan van een (ook door de buitenwereld ervaren) probleemplek een labo voor sociaal wonen worden.
Participatie door bewoners/huurders
Avansa regio Antwerpen beweegt zich op de woonmarkt door in dialoog te gaan met bewoners in sociale huisvesting en huurders op de private huurmarkt. We pleiten voor een meer participatieve democratie, voor een democratie als collectieve opdracht. Daarom ondersteunen we bewoners/huurders in hun bezorgdheid over hun woonsituatie door hen samen te brengen, samen te zoeken naar werkbare oplossingen en hen te ondersteunen om in dialoog te gaan met de verhuurder, huisvestingsmaatschappij of andere betrokken actoren.
De situatie op de woonmarkt is alles behalve positief. Bewoners hebben weinig tot geen stem in deze kwestie, het recht op wonen wordt geschonden. Daarom pleit Avansa regio Antwerpen mee voor een meer participatief woonbeleid waarin geluisterd en samengewerkt wordt met in de eerste plaats de bewoners in sociale huisvesting en de huurders op de private huurmarkt om zo tot sterke en goede oplossingen te komen om het recht op kwalitatief wonen voor iedereen te garanderen.