Een jaar in het spoor van 2 couchsurfers
“Couchsurfen”. Iedere gelukkig gehechte, liefdevol opgevoede en iets of wat opgeleide medemens denkt dan direct aan vakantie. Citytripke naar New York? Jahaa, maar is het verblijf daar niet erg duur? En welk bedrag houden we dan uiteindelijk over voor uitstapjes en bezienswaardigheden?
Niet onmiddellijk vraagstukken waar de twee jongvolwassen couchsurfers die ik begeleid hun overvolle hoofd over breken… Welke vragen circuleren er wél in dat hoofd?! Waar kunnen we slapen vanavond? Hoe geraak ik aan eten? Bij wie kan ik terecht voor wat geld? Bij wie kunnen we gratis slapen? Wat gaat me dat kosten op termijn? Heb ik daar al mijn kansen al opgebruikt? Krijg ik nog wel noodsteun van het OCMW, als ik hun grondgebied verlaat?
De papierwinkel om noodsteun aan te vragen
Hulp bij het OCMW? Natuurlijk! Gelieve wel eerst deze formulieren op te vragen. Een systeem, perfect op maat om mensen te activeren en valsspelers in beeld te krijgen, maar te complex vaak voor mensen met een beperking of voor jongeren met zoveel andere energievretende basiszorgen. Ze blijven steeds wel ergens steken op iets van papierwerk dat een volledige aanvraag verhindert. Bijkomend probleem: we hebben steun maar zijn buitengezet op onze overnachtingsplaats… Dan maar weer onze trots opzij zetten en gaan aankloppen bij kennissen die we plots vrienden noemen. Wonen ze niet op het grondgebied van het OCMW? Ga terug naar start (het OCMW van de plek waar je effectief de nacht doorbrengt) en begin terug van voor af aan je papierwinkel in orde te brengen.
Onder het vriespunt
Bij wie kan je terecht als je op straat staat? Vriendschap en goedheid blijken steeds weer eindig wanneer je na een nacht en een gratis maaltijd vertrekt met de Playstation van je host onder je arm. Om te verpatsen, ‘om te overleven’. Ouderliefde is verre van onvoorwaardelijk wanneer je weer maar eens ’s nachts in je ouderlijke huis knallende ruzie hebt. Je geld van het OCMW gaat rechtstreeks naar noodopvang en de onkosten van kapotte ramen, deuren en televisies. Deze ervaringen verhinderen dat de deur open gaat wanneer je de volgende keer weer komt aankloppen… Vrieskoude is de vijand, maar wordt plots een compagnon-de-route wanneer blijkt dat er bij vrieskoude geen noodopvang geweigerd mag worden. De ontvangst op de plek waar je het de vorige keer niet netjes hebt afgerond is daardoor vaak wel koeltjes en de sfeer blijft steken onder het vriespunt.
Even raken we een gevoelige snaar bij lotgenoten die ondertussen wel onderdak hebben gevonden. Solidariteit zorgt ervoor dat er toch een nacht onder een dak kan worden doorgebracht. Andere raakpunten (drank, drugs, feestjes, ..) verhinderen echter dat die tijd rust en raad brengt.
Kwetsuren
Ah ja, eneuh, de regel is dat je nooit ofte nooit op een goede, correcte manier elk je eigen weg gaat. Conflicten met hoofdletter C! Scheldpartijen met hoofdletter S! Afkraken top op het bot en als het even kan, zwartmaken bij anderen zodat je in één klap heel wat andere hulplijnen wegmaait. Een door het leven gekwetste mens heeft weinig nodig om zelf te kwetsen…
Heb je ooit al eens moeten leuren met jongeren om hen ergens binnen te krijgen? Net als hen voel je de terughoudendheid, de tegenzin om te starten, het gebrek aan geloof in hen en hun kwaliteiten, maar ook in het systeem en de eventuele oplossingen… Je hoopt maar één ding: laat ze gevoelloos zijn geworden van het harde leven op straat opdat ze deze afkeer niet zouden opmerken!
Mensen maken het verschil
Wat maakt het verschil? Personen! Een betrokken OCMW-begeleider, iemand vanuit het VAPH met een hart voor mensen, een verbindingsfiguur die haar weg ook buiten haar stad weet te vinden, iemand van de jeugddienst die dienst blijft verlenen, ook wanneer iemand de stap heeft gezet naar volwassenheid, …
En laat ons team Jordy niet vergeten, je weet wel, vernoemd naar het tragische verhaal van die jongen in zijn tentje te Gent. Laat dit nooit meer gebeuren en laten we daarvoor Team Continuïteit in het leven roepen om de overstap naar volwassen hulpverlening vlotter te doen lopen. Aan inzet geen gebrek, net zoals verregaande kennis van de sociale kaart! Een topteam om naast je te hebben. Maar slagkracht blijft beperkt wanneer niemand zijn nek uitsteekt om mandaat op te nemen!
Hoe maak jij als hulpverlener het verschil? Met engelengeduld kom je al een eind verder! Toegeven dat je het soms verliest, kan zelden kwaad. Zelf positief blijven en hopen dat het afstraalt op hen. Hun zwaarte binnenbrengen bij andere betrokkenen die vinden dat ze maar blij moeten zijn met de kansen die ze krijgen.
Periodes van aanklampen afwisselen met hen in hun realiteit zetten en verwachten dat ze zelf bepaalde stappen zetten. Een korte termijn geheugen helpt ook: vergeet dat je kwaad bent wanneer ze weer iets niet in orde hebben gebracht. En de hort op, samen met hen: mee naar kennismakingen met andere professionelen opdat ze serieus genomen worden. Er staan – zowel zij als wij – en er blijven staan…!”
Daarom steunt Cirkant de Woonzaak
Voor al die jongeren die zich veel te vroeg uit huis hebben moeten worstelen. Omdat het leven begint met een duurzaam dak boven het hoofd. Omdat de woonmarkt voor jonge mensen in armoede zich vooral aandient met kleine kamers van bedenkelijke kwaliteit. Omdat uit de put van dakloosheid volwassen worden veel keer meer moeilijker is dan vanuit een gezinssituatie. Omdat het leven voor deze jongeren al te vaak te onrechtvaardig is geweest…
Leg in plaats van een ‘papieren’ route een ‘verbindingsroute’ aan van aanklampen, geduld en gedeelde verantwoordelijkheid. Zorg voor een betaalbare kwalitatieve woonst met de nodige woonbegeleiding, omdat kwalitatief wonen een grondrecht is voor iedereen!
En mogelijks kan zo couch-surfen terug het beeld oproepen van zorgeloze citytrips naar New York… (althans voor sommigen onder ons).
Namens een geëngageerde en af en toe gefrustreerde contextbegeleider.
Cirkant