Voor een rechtvaardig en sociaal woonbeleid in een klimaatneutrale wereld.
De opwarming van ons klimaat stelt ons voor grote uitdagingen. Willen we de temperatuurstijging op aarde beperken tot 1,5°C, dan moet ten laatste tegen 2050 iedereen wonen in een klimaatneutraal huis of appartement. Er resten slechts enkele decennia tijd om alle woningen diepgaand energetisch te renoveren en om te schakelen naar warmtenetten en warmtepompen. De uitdaging is enorm, maar brengt gelukkig ook kansen en opportuniteiten met zich mee.
Het huidige woon- en renovatiebeleid is helaas het favoriete speelveld van het Mattheuseffect. Denktank Bruegel toonde aan dat voornamelijk de (hogere) middenklasse kan profiteren van subsidies voor isolatie, zonnepanelen en warmtepompen. Gezinnen met een moderne en goed geïsoleerde woning waren de voorbije maanden aanzienlijk beter beschermd tegen de grillen van de energiemarkt. Gezinnen in een slecht geïsoleerde (huur)woning zijn tweemaal de pineut. Minder financieel krachtige gezinnen wonen nog te vaak in woningen die hun gezondheid schaden, veel energie verbruiken, in de zomer niet voldoende beschermen tegen hittegolven en gelegen zijn op locaties met veel luchtvervuiling en geluidsoverlast. Onderzoek toont nochtans aan dat een goede en gezonde woning cruciaal is om ten volle te kunnen participeren in de maatschappij.
De Vlaamse Overheid heeft tal van hefbomen in handen voor een sociaal en duurzaam woonbeleid, maar geraakt niet veel verder dan ondermaatse klimaatambities, een nijpend tekort aan sociale woningen en individuele subsidies voor de middenklasse. Het is ieder voor zich, en wie niet in de mallemolen kan meedraaien valt uit de boot.
Onder de naam ‘United for climate’ publiceerde Greenpeace samen met tal van andere middenveldorganisaties al in 2019 enkele aanbevelingen. Zo pleiten we onder andere voor meer regulering op de private huurmarkt en voor een drastische uitbreiding van het aantal klimaatneutrale sociale woningen. Voor woningeigenaars zonder voldoende financiële middelen moet er voorfinanciering en voldoende begeleiding voorzien worden. Ieder gezin moet daarnaast toegang krijgen tot goedkope hernieuwbare energie via energiedelen en warmtenetten. Tot slot moet er afgestapt worden van het huidige “ieder voor zich” beleid. Warmteplannen op districtsniveau, renovatieprojecten van volledige wijken en samenaankopen moeten de renovatiegolf op snelheid brengen en iedereen betrekken. Investeringen in goede huisvesting betalen zichzelf dubbel en dik terug, zowel door een verlaagde kost voor gezondheidszorg en verhoogde participatie in de maatschappij, als een winst voor klimaat en milieu.
De energietransitie zal sociaal en rechtvaardig zijn, of zal niet zijn. Greenpeace steunt daarom de Woonzaak, voor een eerlijk, rechtvaardig en sociaal woonbeleid richting een klimaatneutrale samenleving.