Sociaal Verhuurkantoren, een stuk van de oplossing
Dat er een crisis aan de gang is op de onderste segmenten van de woningmarkt is een open deur intrappen. Tussen een sociale huurmarkt met te weinig aanbod en een private huurmarkt die voor velen onbetaalbaar is, vallen heel wat burgers uit de boot. Een stabiele woonsituatie is nochtans essentieel voor stabiel werk, onderwijskansen voor kinderen en een succesvolle integratie in een buurtnetwerk en samenleving. De sociale verhuurkantoren ontstonden enkele decennia geleden om woonoplossingen te bieden voor deze huishoudens, zodat ze in afwachting van een sociale woning betaalbaar konden huren.
Ondertussen groeide de sector uit tot een vaste waarde in het sociaal woonbeleid. De sociale verhuurkantoren hebben meer dan 12 000 woningen in beheer, die ze toewijzen aan de meest woonbehoeftigen via een uniek systeem met doelgroepen en bijpassende prioriteiten. Met jaarlijks bijna 3000 toewijzingen helpen ze actief mee aan het voorkomen van dakloosheid na een opzeg of uithuiszetting. Ze bieden woonoplossingen aan mensen die in opvang of noodwoningen verblijven. Ook helpen ze mensen op eigen benen staan na een verblijf in instellingen of na detentie. Van alle nieuwe sociale huurders vindt 25% een woning via de sociale verhuurkantoren. Vanuit de sociale verhuurkantoren stromen jaarlijks 1000 huurders terug uit, die zo plaats maken voor nieuwe huishoudens. Ze vertrekken naar woningen op de private en sociale huurmarkt, en een beperkt aantal wordt zelfs eigenaar.
Beleid, andere spelregels veranderen het spelbord niet
Het beleid investeerde sterk in onze sector. Onze steun voor de Woonzaak is daarom niet ingegeven vanuit een gebrek aan beleidsaandacht. We stellen enkel vast dat al deze inspanningen niet voldoende blijken voor de kandidaat-huurders op de wachtlijst.
Onze sector is ook bezorgd over nieuw beleid, zoals de afschaffing van het SVK-puntensysteem. Je lost de wachtlijst niet op door andere regels toe te passen. We hebben de indruk dat het beleid onderschat welke rol de sociale verhuurkantoren spelen in het managen van de wooncrisis en hoe groot de nood eigenlijk echt is.
De vraag blijft hoog
Ondanks een sterke groei blijft de vraag naar betaalbare kwalitatieve woningen bijzonder hoog. Heel wat mensen en gezinnen vallen nog steeds uit de boot. Vergeleken met bijna 60 000 kandidaten op de wachtlijsten zijn 12 000 woningen te weinig. Voor elke kandidaat die effectief huurder kan worden zijn er makkelijk 6 ingeschreven kandidaten die uiteindelijk van de wachtlijst zullen worden geschrapt zonder ooit een aanbod gekregen te hebben. Op vandaag hebben bijna uitsluitend kandidaten met een leefloon kans op een aanbod, terwijl ook kandidaten met een hoger inkomen zich aanmelden en vaak een acute woonnood hebben. Er blijft een groep over die we niet kunnen helpen, en voor wie een woning op de private huurmarkt te duur of van slechte kwaliteit is. Deze mensen melden zich aan, actualiseren regelmatig hun dossier, informeren naar hun plaats op de wachtlijst, maar zonder resultaat. Ze overleven in te dure woningen, bij vrienden of familie, in kraakpanden, in tijdelijke onderkomens,… Op een woning van een sociale huisvestingsmaatschappij is het jaren wachten, terwijl ze bij wijze van spreken gisteren een woning nodig hadden.
We zijn onze kandidaat-huurders een signaal verschuldigd
Door het onderschrijven van de Woonzaak wil HUURpunt een signaal geven dat er meer nodig is. Met het huidige groeitempo voor sociaal wonen lukt het niet. Sociale verhuurkantoren opereren in de frontlinie van de wooncrisis. Dagelijks worden ze geconfronteerd met de individuele verhalen van mensen voor wie het recht op wonen geen evidentie is. Veel van onze leden startten indertijd met het idee dat ze een noodoplossing boden. Vandaag blijkt echter dat zelfs de gecombineerde inspanningen van bouwen door de sociale huisvestingsmaatschappijen én op steeds grotere schaal privaat inhuren door de sociale verhuurkantoren niet volstaan. We zijn het aan kandidaat-huurders, medewerkers en welzijnspartners verschuldigd om de stem van woningzoekers aan de onderkant ook luid te laten klinken.
HUURpunt